Krokosz barwierski to roślina jednoroczna z rodziny astrowatych, znana od starożytności jako źródło naturalnego barwnika i oleju. Oryginalnie pochodzi z Bliskiego Wschodu i południowej Azji, a obecnie uprawiany jest także w Europie, w tym w Polsce, gdzie głównie pojawia się jako element ozdobny ogrodów i kwietników. Cechuje się wysoką odpornością na suszę i niskie temperatury, co czyni go wdzięcznym surowcem rolniczym. Jego ziarna dodatkowo znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu.
Przeznaczenie w przemyśle spożywczym, paszowym i kosmetycznym
Nasiona krokosza zawierają ponad 30% tłuszczu, dzięki czemu są wartościowym surowcem do tłoczenia oleju roślinnego. Olej krokoszowy, tłoczony na zimno, jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, przede wszystkim linolowy i oleinowy, a także witaminy E i F oraz fitosterole. Dzięki temu wspomaga zdrowie serca, obniża poziom cholesterolu i wykazuje właściwości przeciwutleniające.
W przemyśle spożywczym olej krokoszowy wykorzystywany jest do produkcji margaryn, dressingów oraz jako komponent dietetycznych mieszanek olejowych. Ziarna krokosza, łudząco podobne do słonecznika, stanowią też wartościową karmę dla ptaków, zwłaszcza ozdobnych. Wspierają intensyfikację barwy upierzenia, szczególnie odcieni czerwieni. Rolnicy wykorzystują pozostałości po tłoczeniu (makuchy) oraz zielone części rośliny w żywieniu zwierząt gospodarskich jako paszę o wysokiej wartości energetycznej.
Właściwości prozdrowotne i farmaceutyczne
Ekstrakty z krokosza wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeczyszczające, przeciwgorączkowe oraz pobudzające krążenie. Tradycyjnie wykorzystuje się je również do regulacji cyklu menstruacyjnego i łagodzenia skurczów miesiączkowych. W medycynie zauważa się także wpływ składników rośliny na układ odpornościowy i sercowo-naczyniowy. Roślinę stosuje się także w leczeniu dolegliwości takich jak zapalenie oskrzeli, rwa kulszowa czy reumatyzm.
Wszechstronne zastosowanie – krokosz barwierski
Olej z nasion krokosza to ceniony składnik w przemyśle kosmetycznym. Dzięki wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych i witaminy E intensywnie nawilża suchą skórę i wspiera regenerację naskórka. Dodatkowo łagodzi stany zapalne oraz zmniejsza widoczność blizn i zmarszczek. Nałożony na włosy działa ochronnie przed promieniowaniem UV, stymuluje wzrost i poprawia ich kondycję.
Ziołowe napary i ekstrakty wodne z krokosza stosuje się jako naturalne środki wspomagające detoksykację organizmu oraz łagodzenie gorączki i bólu. Wykorzystuje się je także w terapii krwotoków poporodowych.
Dzięki swojej wszechstronności, krokosz barwierski stanowi cenny surowiec dla przemysłu spożywczego, paszowego, farmaceutycznego oraz kosmetycznego. Jego prozdrowotne właściwości, odporność uprawowa i bogata tradycja stosowania sprawiają, że coraz częściej sięga się po niego także w nowoczesnych recepturach i produktach naturalnych.